Kuş Temalı Cumhuriyet Pulları
Kuş temalı pullarımızın ilki 1959 tarihli “Kuş Resimli Uçak Posta Serisi”dir. Bu seri aslında kuş temasından ziyade uçak temasında yer alacak pullardan meydana gelir. 6.Uçak serisi olarak da bilinen bu pullar uçak ile yapılacak gönderilerde kullanılmak üzere basılmıştır. 26×36 mm ebadında hazırlanan bu serinin baskı adedi 778.227’dir.
Cumhuriyet pullarında ikinci kuş serisi 1967 tarihli ‘Kuş Resimli Uçak Pulları”dır. 1959, 6. Uçak serisinde olduğu gibi bu pullar da uçakla gönderilerde kullanmak üzere tedavüle çıkartılmıştır. Pullarda kullanılan kâğıdın kalitesi iyi olmamakla birlikte, dönemin güzel ve göze çarpan pulları arasında yerini almıştır. Pullar küçük ebattır, 25×30 mm olarak basılmıştır. Tirajı ise 1 milyondur. 1959 senesi 6. Uçak pullarından daha yüksek adette basılmış olmasına rağmen, postada fazla kullanılmasından ötürü nadir bir seridir.
Nedense, kuş pulları emisyonu uzun aralarla yapılmış bu dönemlerde. 17 yıllık bir molanın ardından nihayet 1976’da kuş temasına tekrar rastlıyoruz. Baskı kalitesi fevkalâde güzel olan bu seri, aslında, Cumhuriyet dönemi pulları içinde gerçekten kuş temasının işlendiği ilk seridir. Zira diğerlerinin kuş-uçak pulları olduğunu ifade etmiştik. Tirajı son derece düşük (250.000) olan bu pullar postada fazla kullanılmamış olduğundan hak ettiği değere ulaşamamıştır. Aslında bu dönemin pullarının en büyük şanssızlığı enflasyon dönemine denk gelmiş olmalarıdır. Enflasyon sebebiyle fiyatlarda yaşanan sürekli artışlar basılan pulların üzerinde yazılı değerlerin kısa sürede posta tarifesine uymamasına yol açmış ve pullar fazlaca kullanılmadan, tabakalar halinde pul tüccarlarının elinde kalmıştır. Netice itibariyle güzel olmasına karşın şanssız bir seridir.
26×41 mm ebadında basılan pullardan meydana gelen bu seride yer alan kuşlar yine sırasıyla: Kelaynak, flamingo, kaşıkçı kuşu ve gözkuzgundur.
1979 Yılında “Avrupa Yaban Hayatını Koruma Yılı” sebebiyle 5 pulluk bir seri basılmıştır. Bu pulların özelliği bitişik olmalarıdır; diğer bir ifade ile farklı pullar birbirine bitişik olarak basılmıştır (diğer iki pul kuş olmadığı için galerideki resme almadık). Tirajı 350.000, ebadı yine geleneksel ölçülerde yani 26×41 mm’dir. En şanssız serilerimizden biridir. Sebebine gelince; konu itibariyle bütün dünyanın ilgilendiği ve rağbet göstereceği bir mevzuya sahiptir: Avrupa Yaban Hayatını Koruma. Fakat Posta İdaresi, bu ibareyi ya da işareti pulların üzerine basmayı unutuyor(!) Bu hata yüzünden serimiz Avrupa yaban hayatına ilişkin temada yerini alamamıştır. Elbette bir pulun değeri onun nadirliği ve o pula olan taleple alakalıdır. Talep olmayınca bu güzel pulumuz maalesef hak ettiği değere ulaşamamıştır.
Pullarda yer alan kuşlar: Turaç, toy ve turnadır.
Yine 13 yıllık bir molanın ardından 1992’de ‘Dünya Çevre Günü’ münasebetiyle aşağıda yer alan güzel seri tedavüle çıkmıştır. Pulların baskı adedi 600.000 olup, 26×41 mm ebadındadır.
Türk pulunun kalite ve tema açısından yükselme döneminin başlangıcına rastlayan bu seride yer alan kuşlar: Yalıçapkını, kuşaklı ördek, sarıasma ve kızkuşudur.
Artık tematik pullara çok önem verilen bir döneme gelmiş bulunmaktayız: 90’lı yılların ikinci yarısı. Bu dönemde kuş temalı pullar daha ziyade büyük ebatlı blok pullar şeklinde tedavüle çıkmıştır. Bloklar genellikle 108×78 mm ebadındadır. Blok pullar hâlinde kuş/ hayvan temalı olarak çıkan pulların hemen hepsi “Dünya Çevre Günü” adı altında toplanmaktadır.
Aşağıda yer alan Baykuş resimli blok pulumuz 1998 yılında 300.000 baskı adedi ve “Dünya Çevre Günü (Baykuş) Özel Bloku” adıyla tedavüle çıkmıştır. Blok pul olduğu için ebadı büyüktür: 108×66 mm.
1999 Yılı ‘Dünya Çevre Günü’nde baskı adedi 300’er bin olan iki adet blok basılmıştır. Ebadı 108×78 mm’dir. Söylenecek fazla bir şey yok; resimler kâfi geliyor. Kuşlar sırasıyla, birinci blokta yaz ördeği ve Mezgeldek; ikinci blokta ise mahmuzlu kızkuşu ve küçük sıvacıkuşu.
Tematik Pulların önemini yıllar sonra idrak eden Posta İdaresi 2000 yılında yine Dünya Çevre Günü münasebetiyle 300’er bin baskı adedi ile 2 adet kuş blok daha basmıştır. 108×78 mm ebadındadır. İlk bloktaki kuşlar, şah kartal ve yeşil ağaçkakan; ikinci bloktaki kuşlar ise beyaz başlı ördek ve küçük sıvacı kuşudur.
Bu son döneme doyamıyoruz. 2001 Yılı ve yine iki adet kuş blok: Birinci bloktaki kuşlar: Tarla ardıcı ve saka kuşu; ikinci bloktaki kuşlar: Arı kuşu ve ibibik. Baskı adedi yine 300’er bin; ebad 108×73 mm.
Yıl 2004, yine ‘Dünya Çevre Günü’ yine kuş blok. Bu blok gerçekten çok canlı bu yırtıcı kuşlar sanki resmin içinden fırlayacakmış gibi duruyor. 108×78 mm ebadında, bu sefer baskı adedi 250.000.
Kuşlar sırasıyla: Kerkenez, şahin, kaya kartalı ve karaçaylak
Ve 8 puldan müteşekkil “Kuşlar Konulu Sürekli Posta Pulları”. Baskı adedini bilmiyoruz, 26×36 mm ebadında.
Pullarda yer alan kuşlar: Çalıkuşu, kara boyunlu ötleğen – şarkıcı mukallit, serçe – kırmızı başlı kiraz kuşu, ispinoz – kızılkuyruk ve bülbül.
