Kazı Kazan Kartı Koleksiyonu
Kazı Kazan olarak bilinen fakat asıl adı Hemen-Kazan olan oyun, 4.4.1988 tarih ve 320 sayılı KHK’nın 2’nci maddesinde “Belirli ikramiyeleri ihtiva eden özel biletlerin üzeri kapalı kısımlarının kazınarak ikramiyeyi gösteren sayı veya işaretin çıkarılması suretiyle oynanan şans oyunu” şeklinde tanımlanmış, aynı KHK’nın 3’üncü maddesi gereği de oyunu tertip eden Millî Piyango İdaresi Maliye Bakanlığına bağlanmıştır. Hemen – kazan oyununun sistem ve planlarını hazırlamak, oyun biletlerinin basımını sağlamak, biletleri tesellüm, muhafaza ve kontrol etmek, biletlerin sevk işlemlerini yapmak satışını sağlamak ve izlemek, satılamayan biletlerle ilgili iade işlemlerini yürütmek görevi ise Bahisler ve Oyunlar Dairesi Başkanlığının yetkisindedir (m.13). İdare tarafından tertiplenen diğer tüm şans oyunlarında olduğu gibi hemen kazan için taahhüt edilen ikramiyeler Devlet garantisi altındadır ve ikramiye hakkı hamiline yani hemen kazan kartını elinde bulunduran kişiye aittir (m.43, 50).
Hemen kazan kartı koleksiyonu ülkemizde çok yaygın bir koleksiyon değildir. Fakat yine de şans oyunlarına ilişkin yapılan koleksiyonlar içinde, “Millî Piyango”dan sonra ikinci sırada gelmektedir. Millî Piyango koleksiyonunun çok kapsamlı, eskiye dayanan, bu bakımdan zor ve maliyetli bir koleksiyon olduğu düşünüldüğünde, hemen kazan kartı koleksiyonunun nispeten çok daha kolay bir koleksiyon olduğu rahatlıkla söylenebilir. Başlangıcının 1989 yılına rastlıyor olması, bir yıl içerisinde sayı olarak çok daha az çeşidin basılıyor olması koleksiyonunu kolaylaştıran en önemli unsurlardır. Bu başlık alında bir kaç tane eksikle sahip olduğumuz 1989-2006 dönemini etüd etmeye çalışacağız. Aslında bir anlamda 1989-2006 aralığına ilişkin bir hemen-kazan kartları kataloğu oluşturmuş olacağız.
Kazı Kazan (Hemen Kazan) kartlarını 4 ayrı kategoride inceleyeceğiz. Birinci dönem kartları olarak adlandırmayı uygun gördüğümüz 1989-1992 yıllarında kartlar dik olarak basılmıştır. 1992 yılının son kartından itibaren baskı tipi yatay olarak değişmiştir. Kartların yatay basıldığı bu dönem ikinci kategoride ele alınacaktır. Üçüncü kategoride ise büyük ebatlı olanlara yer vereceğiz. Dördüncü kategoride ise Milli Piyango İdaresinin deneme amaçlı hazırladığı “örnek baskılar” yer alacaktır. Koleksiyonumuz 2006 yılına kadar devam ettiği için sonraki dönemleri incelememiz mümkün olmamıştır.
Kazı kazan kartları iki ebat basılmıştır. Küçük ebat olup dik ve yatay olanlar 51 mm x 76 mm’dir. Büyükler kartlar ise 76 x 101 mm ebatındadır. Kartların boyutlarında şaşırtacak ölçüde standartlara uygun kalınmıştır.
Büyük ebat kartlara ayrı albümlerde yer vermek zorunda kaldığımızdan, koleksiyonerlerin takibini yapabilmeleri için sitemizde büyük ebat olanlara ayrı bir kategori açmanın daha uygun olacağını düşündük. İlk büyük ebat kart 1999 yılında tedavüle çıkmıştır ve kazı kazan kartlarının tümü aşağıda linklerini veridiğimiz izleyen sayfalarda emisyon sırasına göre yer almaktadır.
Kazı kazan kartlarının kazınan kısımlarının zeminlerindeki güvenlik çizgileri çok çeşitlilik arz etmektedir, bu konuda ayrıntılı bir çalışmamız olmadığı için sadece birkaç örnek sunmakla yetinmek zorundayız.
1989-1992 Dik Ebat
İlk emisyonu 1989 yılında gerçekleştirilen Kazı Kazan kartlarının ilk 10 adedi için dik ebat tercih edilmiş, 1992 yılından sonra ise tüm kartlar yatay ebatta basılmıştır. 1989 – 1992 döneminde çıkan kartların hiç birinin üzerinde tarih bulunmamaktadır…
1992-2006 Yatay Ebat
Bu dönemden itibaren Kazı Kazan kartları yatay ebatta basılmaya başlamıştır. 1993 Senesinin ilk emisyonu olan 93A serisinden başlayarak, seri numaralarının başında emisyon tarihi de belirtilmektedir. Bu şekilde, kartın hangi yıla ait olduğu…
1999-2006 Büyük Ebat
Kazı kazan kartları iki ebat basılmıştır. Küçük olanlar 51 mm x 76 mm, büyükler ise 76 x 101 mm ebatındadır. Büyük ebat basılan ilk kart 1999 yılında 99F emisyon numarası ile tedavüle çıkartılmıştır…
Örnek Baskılar
Kazı Kazan Kartlarının “Örnek Baskıları” kartlar tedavüle çıkartılmadan evvel, Millî Piyango İdaresi tarafından deneme amaçlı basılan numûnelerdir. Örnek baskıların ön ve arka yüzlerinde…