Türkiye Uçak Postası

Uçak Postası 1933

1 Temmuz 1933

İstanbul – Roma İlk Uçuşu

AEI (Anonima Aero Espresso Italiana di Roma)

01.07.1933 tarihinde Aero Espresso Italiana (AEI) aracılığıyla İstanbul – Roma uçuşu yapılmıştır. Türk Posta İdaresi bu uçuşa Özel Damga hazırlamıştır. Bu damga Türk Postalarının ilk ‘uçuş konulu’ damgasıdır. İstanbul PTT Başmüdürlüğü uçuş öncesinde gazete ilanı ile bu uçuşu ve uçuşa ilişkin hazırlanan özel damganın uçuş tarihinde kullandırılacağını şu ilanla duyurmuştur:

İstanbul – Atina – Brendizi seferlerini yapan Aero Espreso İtalyana Tayyaresi 30 haziran 933 tarihinde yapacağı seferi bir defaya mahsus olmak üzere 1 temmuz 933 tarihinde yapacak ve bu seferde Atina – Brendizi’ye uğrayarak Roma’ya gidecektir. Bu münasebetle İstanbul’dan Roma’ya ilk doğru hava postası gönderileceği ve bu postadaki müraselât [mektuplaşma] pullarının «ilk uçuş» şeklinde hususî bir damga ile damgalanacağı ve ücrette tebeddül [değişme] olmayacağı ilân olunur.“[1]

1933 yılına ilişkin PTT kayıtlarına göre 16 zarf Roma uçuşu yapmıştır. Yazılı kaynaklarda bu güne değin sadece 11 tanesine rastlanıldığı, bu 11 zarfa ilâveten, normal posta damgası ile yollanmış (yani Roma Özel Damgası vurulmamış) 1 tane de ticarî zarfın aynı uçakla Roma’ya uçtuğu belirtilmiş olsa da [2] [3] bu gün bu sayının daha fazla olduğunu bilmekteyiz. Bu zarfların bazıları Atina varışlıdır, diğer bir kısmı İtalya’ya uçmuştur. Zira Roma uçuşunun ilk ayağı Atina’dır. Zarfların bir kısmı İstanbul Galata’daki pul tüccarlarından Atanas Y. Kuçükis tarafından hazırlanmış ve postaya verilmiştir. Bu zarflar Atina varışlıdır, diğerleri İtalya’ya devam etmiştir. İtalya varışlı zarfların ise bir kısmı Torino, daha az bir kısmı Roma varış damgalıdır. Şu durumda İstanbul çıkışlı ve Roma İlk Uçuş Özel Damgalı zarfların üç farklı varış noktası olduğunu görmekteyiz: Atina, Torino ve Roma.  Bahsi geçen zarflardan ikisi bu yazıda yer almaktadır. Yukarıdaki zarf Roma varışlı olanıdır. Aşağıdaki zarf ise Torino varışlıdır.

Yukarıdaki zarf Uçuş hattı olan İstanbul-Atina-Brindisi (İtalya) güzergâhında son durak olan Brindisi’ye ulaştıktan sonra Torino’ya gitmiştir. Zarfın arka yüzünde Brindisi ve Torino varış damgaları yer almaktadır.

Zarfın arka yüzüne sonradan ‘Fransızca’ şu etiket yapıştırılmıştır:

1926-1935 yılları arasında faal olan ve İstanbul-Atina-Brindisi uçuşlarını gerçekleştiren AEI’nin filosunda 3 model uçak bulunmaktadır. Bu hattaki uçuşlarının çoğunu gerçekleştirdiği Dornier Wal‘ın çeşitli modelleri ile 2 x Lorienne 400 hp motorlu Savoia 55 ve 500 hp Asso motorlu Macchi 24 bis AEI’nın faal olduğu dönemdeki uçaklarıdır. [4] Bu uçuşun hangi model uçakla yapıldığına dair kesin bir bilgiye ulaşamadık.

________________________________

Dipnotlar (Kaynaklar)

[1] Cumhuriyet, 28 Haziran 1933, s.6.; Bu uçuş Greeley Daily Tribune, Jul 03, 1933 sayısında da haber olmuştur.

[2] GARMİRYAN, Ara, Spesiyalize Türk Pulları Kataloğu, Burak Pul Evi Yayınları: 3, Scott Publishing Co., Sidney, Ohio: 1991, s.187.

[3] AKAN, Mehmet, “Aero Espresso Italiana S.A.”, Türk Pulculuğu, sayı: 33, Eylül, 2008, s.16-17.

[4] LAMARCHE, Paul E., “Mussolini Pilots Italy”, Popular Aviation and Aeronautics, Vol.4, No.5, May, 1929, p.15 ve 92. (erişim tarihi: 27.04.2017)

[*] Roma varışlı ilk uçuş zarflarından bir tanesi 7-8 Haziran 2007 tarihli Matthew Bennett International müzayedesinde satılmıştır (Sale No: 277). (erişim tarihi: 27.04.2017)

[**] Yazı başlığında yer alan uçak Dorniel Wal’dur. Kaynak: http://goliath-hollinda.nl/history/

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.