22 Ekim 1955 – Nüfus Sayımı
22 Ekim 1955 – Nüfus Sayımı
İsfila nr.1855-1858 – Pulko nr.1712-1715 – Michel nr.1451-1454 – Scott nr.1182-1185 – Pulhan nr.1644-1647
İsfila FDC-P
PTT’nin seriye mahsus ilk gün damgası hazırlamadığı emisyonun ilk gün zarfları, normal posta damgası kullanılarak yapılmıştır. Kamer Kataloğunda (1969:45) resmedilen zarf ile koleksiyonumuzda yer alan zarf üzerindeki damgalar birbirinden farklıdır. Katalogda pullar üzerine vurulduğu görünen damga Beyoğlu, İstanbul 16 (ya da 6) numaralı damgadır. Yukarıdaki örnekte Hilton Oteli, Şişli 39 numaralı damga kullanılmıştır. Zarfın tirajı Kamer’in belirttiği üzere 300 adettir.
Kamer zarfında pullar ile aynı motif kullanılmıştır. Bu motifte 1927, 35, 40, 45 ve 50 nüfus sayımı sonuçlarını gösteren Türkiye haritası yer almaktadır, harita içinde 1955 seçimi soru işâreti ile gösterilmiştir.
1955 Nüfus Sayımı
23 Mart 1950 tarihinde çıkan 5622 sayılı “Sayımlar Kanunu” nüfus, tarım ve işyerleri sayımlarının 10 yılda bir yapılmasını âmir bulunmaktadır.
1950’den evvel ilki 1927 de ve daha sonra Milletlerarası İstatistik Enstitüsünün tavsiyelerine ve milletlerarası tatbikata uyularak sonu 0 ve 5 ile nihayet bulan 935 – 940 – 945 ve 950 yıllarında yapılan sayımlardan sonra kabul edilen kanun, bu sayımları 10 yılda bire çıkartmıştır. Ancak nüfus sayımının 10 yıllık devreye ithâli ülkenin şartları bakımından uzun bir devre olarak düşünülmüş ve dönemin Hükûmeti nüfus sayımının 5 yılda bir yapılması için hazırladığı tasarıyı TBMM’ne sunmuştur. Tasarının gerekçeleri arasında ülkemizdeki sosyal gelişimden ancak nüfus sayısı suretiyle haberdar olunabildiği ve Milletlerarası İstatistik Enstitüsüne de bu sayımın neticelerine göre daha kısa zamanda malûmat verileceği ifade edilmiştir. Ayrıca gerekçeler arasında, genel ve yerel seçimler ile bazı vergilerin tatbikatının nüfus sayımıyla olan ilgisine yer verilmiş ve netice itibariyle 1960’da yapılması gereken umumî nüfus sayımı 1955 yılına çekilmiştir. 1955 malî yılı bütçesinde, yapılacak nüfus sayımı için 1,5 milyon liralık bir tahsisat ayrılmıştır. [1] 6507 sayılı “1955 Malî Yılı Muvazenei Umumiye Kanunu” gereği 1955 malî yılı bütçesinde harcama kalemlerine tahsis edilen pay toplam 2.940.727.278 TL’dir.
1927, 1935, 1940, 1945, 1950 yıllarından sonra altıncısı yapılan 1955 Umumî nüfus sayımı 23 Ekim Pazar günügerçekleştirilmiştir. Bu sayımda görevli olarak her 60-70 kişiye bir sayım memuru tahsis edilmiştir. [2] 1955 Sayımında halkın ekonomik, sağlık ve kültürel bakımlardan durumu da tesbit edilmesi plânlanmıştır. [3] Ayrıca sayım günü halka sorulacak sorular matbu olarak duvarlara astırılmıştır. [4] Sayım memurlarınca vatandaşlara, adları soy adları, doğum yerleri, ana dilleri, ana dilden başka en iyi konuştukları diller, hangi devlet tebaasından oldukları, hangi dine mensup oldukları, görünür sakatlıkları, cinsiyetleri, yaşları, okumak bilip bilmedikleri, medenî hâlleri, meslekleri, hâne halkının kaç kişiden ibaret olduğu, hâne halkının oturduğu evin kaç odalı bulunduğu ve kaç lira kirâ ödedikleri sorulmuştur. [5] Sayım günü sokağa çıkma yasağı saat 5’de sayım ise saat 7’de başlamıştır. Sayımın sona erdiği ise top atışıyla ilân edilmiştir. [6] 1955 Nüfus sayımı sonuçlarına göre Türkiye’nin nüfusu 24.064.763 kişidir. 1950 Sayımında bu rakam 20.947.188 kişidir ve nüfusumuz 1950-55 yılları aralığında yüzde 14,88 oranında artmıştır.
| Sayım yılı | Nüfus | Şehir/ Köy Nüfusu | ||||||||
| Toplam | Erkek | Kadın | Şehir Toplam | Şehir % | Köy Toplam | Köy % | ||||
| 1927 | 13 648 270 | 6 563 879 | 7 084 391 | 3 305 879 | 24,22 | 10 342 391 | 75,78 | |||
| 1935 | 16 158 018 | 7 936 770 | 8 221 248 | 3 802 642 | 23,53 | 12 355 376 | 76,47 | |||
| 1940 | 17 820 950 | 8 898 912 | 8 922 038 | 4 346 249 | 24,39 | 13 474 701 | 75,61 | |||
| 1945 | 18 790 174 | 9 446 580 | 9 343 594 | 4 687 102 | 24,94 | 14 103 072 | 75,06 | |||
| 1950 (1) | 20 947 188 | 10 572 557 | 10 374 631 | 5 244 337 | 25,04 | 15 702 851 | 74,96 | |||
| 1955 | 24 064 763 | 12 233 421 | 11 831 342 | 6 927 343 | 28,79 | 17 137 420 | 71,21 | |||
(1) Cinsiyete göre nüfus 1945 ve 1955 yılı cinsiyet oranlarından tahmin edilmiştir.
Bu tablo Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ilgili sayfalarından derlenmiştir. Bkz. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1047
________________________________
[1] “Bu yıl yapılacak nüfus sayımı hazırlıkları başladı” Cumhuriyet Gazetesi, 13 Mart 1955, s.1, 7.
[2] “Umumî nüfus sayımı hazırlıkları tamamlandı” Milliyet Gazetesi, 2 Ekim 1955, s.2.
[3] “Nüfus sayımı hazırlıkları” Milliyet Gazetesi, 4 Ekim 1955, s.2.
[4] “Nüfus sayımına ait hazırlıklar tamamlanıyor” Milliyet Gazetesi, 15 Ekim 1955, s.2.
[5] “Nüfus sayımı hazırlığı” Cumhuriyet Gazetesi, 18 Ekim 1955, s.2.
[6] “Nüfus sayımı hazırlıkları” Cumhuriyet Gazetesi, 16 Ekim 1955, s.1, 3.
[*] “Vilâyet Sayım Komitesi Tebliği” 22 Ekim 1955 tarihli Cumhuriyet Gazetesinden alıntıdır.
[**] “Sayımda vatandaşlara sorulacak sorular” 21 Ekim 1955 tarihli Cumhuriyet Gazetesinden alıntıdır.