10 Aralık 1955 – Antalya Turistik Hatıra Serisi
10 Aralık 1955 – Antalya Turistik Hatıra Serisi
İsfila nr.1859-1864 – Pulko nr.1716-1721 – Michel nr.1455-1460 – Scott nr.1186-1191 – Pulhan nr.1648-1653
İsfila FDC nr.29
Antalya Turistik serisinin tirajı 150.000 adettir. Birinci gün damgası ile iptal edilen seri sayısı 25.367 adettir (Pulhan, 1973:409). Bu seri için hazırlanmış olan ilk gün damgası, 3 Kasım 1955 tarihli PTT Tamimi ile duyurulmuştur ve damgalanmak üzere hazırlanmış ilk gün zarfları serinin tedavüle çıkışından evvel Türkiye’nin dört bir yanından Antalya’ya gönderilmiştir. [1] Yukarıda Kamer, İstanbul Filatelist Kulübü ve hazırlayanın kim olduğunu bilmediğimiz 3 farklı ilk gün zarfı yer almaktadır. Kamer ilk gün zarflarının biri tek zarf üzerine diğeri iki zarf üzerine olmak üzere iki farklı uygulaması görülmektedir. Kamer İlk Gün Zarfları Kataloğunda (1969:46) tirajı 100 adet olan bu seriye ait Kamer antetli ilk gün zarflarının 2 ayrı zarf üzerine hazırlandığı belirtilmektedir. Biz Kamer’in kendi kataloğunda belirttiği uygulamanın gerçek olduğunu kabul ediyor ve ilk sırada yer alan tek zarftan müteşekkil ilk gün damgasına şüphe ile yaklaşıyoruz. [Ek bilgi: Sayın Arman ARIKAN’dan aktarılan bilgiye göre; Kamer ARIKAN bu zarflardan 100 adedin üzerinde bastırmış ve bu zarfların sadece 100 adedine ilk gün damgası uygulatmıştır. Elindeki diğer antetli boş zarfları öncesinden başka koleksiyonculara vermiştir. Örnekte gördüğümüz tek zarf uygulamaları muhtemel ki bu koleksiyoncular tarafından hazırlanan ilk gün zarflarıdır. Çift zarf olanlar bizzat Arman ARIKAN tarafından yapılmış FDC’lerdir (17/04/2021)].
Ancak Milliyet Gazetesinin 30/01/1956 tarihli haberine göre [2] PTT idaresinin resmen yaptığı tamimde ilk gün damgasının sadece 10.12.1955 tarihinde kullanılacağı ve saat 08:00 ile 19:00 arasında ibraz edilecek Antalya Turistik Serisi zarf ve kâğıtlarının damgalanacağı, akşam üzeri bir heyet huzurunda hususî damganın imhâ olunacağı bildirilmiş olmasına rağmen, bu damganın bir ay geçtiği hâlde kullanılmaya devam ettiği yönünde şikâyetler gitmiştir. Gazete haberin devamında “P.T.T. idaresinin böyle bir meselede ve kendi tâmimlerine riayetkâr ve hassas olmasını Türk pulculuğu adına talep ederiz. Bu hareket ancak yolsuzluğun canlı bir misâli olarak gösterilebilir” demek suretiyle bu konudaki hassasiyetini vurgulamıştır.
5 puldan meydana gelen seri Avusturya devlet matbaasında bastırılmıştır. [3] Tirajı 150.000 adet olan seri bir kaç saat içerisinde tükenmiş ve nominali 228 kuruş olan pullar 10 liraya kadar alıcı bulmuştur. [4]
Santa Claus – Antalya/ Demre – Turistik Propaganda
Santa Claus, yani Saint Nicholas, 4. yüzyılda Likya’nın Myra (günümüzde Antalya’nın Demre ilçesi) bölgesinde yaşamış bir Hıristiyan azizidir. Bu pullar Santa Claus’un mezarının bulunduğu Antalya Demre ilçesinin tanıtımı ve Türkiye’nin Turistik propagandasını yapmak amacıyla çıkartılmıştır. Bu dönemde Türkiye’nin turizm gelirlerini arttırmak amacıyla dışa tanıtım çabalarının yoğunlaştığını görmekteyiz.
Bu maksatla, 1953 yılında 6086 sayılı Turizm Endüstrisini Teşvik Kanunu yürürlüğe girmiştir. Bu kanunla birlikte girişimcilerin turizm sektörüne yatırım yapmalarını teşvik etmek amacıyla 10 yıl süreyle vergi muafiyeti sağlanmıştır. 1955 yılında Turizm Bankası kurulmuş ve böylece turizm sektörünün finansman ihtiyacının karşılanması amaçlanmıştır. [5] Bahsi geçen pullar da bu tanıtım girişimlerinin bir parçasıdır ve önemli ölçüde amacına ulaşmıştır. Pek çok ülkede bu pullar haberlere taşınmıştır. Cumhuriyet Gazetesinin haberinde [6] şöyle denmektedir:
“Memleketimize turist celbi bakımından son aylar içinde Antalya’nın tarihî değerleri üzerinde girişilmiş olan tanıtma faaliyeti Amerika’da tesirini arttırmaktadır. Bu maksadla Basın, Yayın ve Turizm Genel Müdürlüğünün çıkarmış olduğu ingilizce kitaplar ve diğer matbua, şehrimize gelen haberlere, Amerikan okul gazetelerine kadar intikâl ettirilmiştir. Aynı mevzu şimdi televizyon idarelerince de ele alınmış bulunmaktadır.
Başta Amerika’nın en büyük televizyon istasyonlarından biri olan N.B.C.’nin (bugün) isimli bir saatlik aktüalite programını idare eden Dave Garroway olmak üzere, diğer televizyonlar da Noel Babanın Türkiye’de doğmuş olduğundan bahseden basın yayın neşriyatı ve PTT tarafından çıkarılan pullar vesilesile Türkiye’den bahsedecek ve bu hususta Basın Yayının hazırlamış olduğu bir filmden istifade edecektir.
Tax ve Jinx adlı iki televizyon sanatkârı da Türkiye’de Noel Baba hikâyesi adı altında bir neşriyat yapacaklardır. A.B.C. televizyon istasyonu da bu mevzuda hususî bir program hazırlamıştır. Genel Müdürlükçe tertiblenen film bir iki güne kadar Amerika’ya uçakla gönderilecek ve bu film havadis filmlerinde de yer alacaktır.”
Takip eden yıllarda turistik propaganda pul ve serileri tedavüle çıkmaya devam etmiştir. Bunlar sırasıyla:
- 31 Aralık 1956, Truva Turistik
- 18 Mayıs 1958, Pakukkale Turistik Propaganda
- 8 Temmuz 1959, Göreme Turistik Propaganda
- 8 Aralık 1962, Meryem Ana – Efes Turistik
- 1 Haziran 1964, Turistik Propaganda
- 5 Nisan 1965, Turistik Propaganda
- 25 Mayıs 1966, Turistik Propaganda
- 30 Mart 1967, Turizm Yılı
1967 sonrası ‘turistik propaganda’ emisyonlarına son verilmiştir Ancak 1980’li yılların özellikle ikinci yarısı bu konudaki çabaların tekrar yoğunlaştığı yıllardır. 1982-1985 yılları arasında tedavüle çıkan “Antik Kentler”, 1984 “UNESCO-Göreme”, 1984-1987 yılları arasında tedavüle çıkan “Topkapı Müzesi”, türü biraz farklı da olsa 1990 yılı “Avrupa Turizm Yılı” ve 1992 yılı “Dağ Turizmi” konulu pullarımızı ve serilerimizi de bu kapsamda değerlendirmek mümkün olabilir.
________________________________
[1] “Pulculuk – Antalya Turistik Serisi ve ilk gün damgası” Milliyet Gazetesi, 30 Ocak 1956, s.5.
[2] Ibid., s.5.
[3] “Kısa Haberler” Milliyet Gazetesi, 11 Aralık 1955, s.2.
[4] “Nöel Baba pulları karaborsaya düştü” Cumhuriyet Gazetesi, 11 Aralık 1955, s.1.
[5] Zafer Yıldız, “Turizm Sektörünün Gelişimi ve istihdam Üzerindeki Etkisi” Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, Cilt: 3, sayı: 5, ss.54-71, Isparta: 2011, s.58.
[6] Cumhuriyet Gazetesi, op. cit., s.7.