Aerofilateli

Uçak Postası 1947

3 Mart 1947

Paris – İstanbul

Air France

Non Réclamé (İstenilmemiş/Sahipsiz)

3.3.1947 tarihinde Paris’ten İstanbul’a uçak postası ile taahhütlü gönderilen zarf, arka yüzde yer alan kırmızı renkli ve 4.3.1947 tarihli “İSTANBUL KONTROL 3” damgası ile Türkiye’ye giriş yapmıştır. Damgalardan anlaşıldığı üzere alıcısı bulunamadığı için, zarf uzunca bir süre taahhütlü gönderi servisinde bekletilmiş; ardından alıcısı çıkmadığı için zarfın ön yüzüne İstenilmemiş (Non Réclamé) etiketi ile birlikte 4.5.1947 tarihli “İSTANBUL 14” çıkış damgası uygulanarak zarf geldiği şehir olan Paris’e geri yollanmıştır. Zarf böylece geldiği yoldan yani uçakla 17.5.1945 tarihli varış damgası ile Paris’e ulaşmıştır. Bu zarf muhtemelen üzerinde ismi yazan kişi tarafından koleksiyon amaçlı olarak hazırlanmış ve Türkiye’ye gönderilmiştir. Zarf uçakla İstanbul’a gelecek Paris çıkış ve İstanbul varış damgalarının ardından tekrar İstanbul çıkış ve Paris varış damgaları uygulanacak, damgalarıyla ve etiketleriyle şık bir filatelik malzeme olarak koleksiyondaki yerini alacaktır. Zarfın alıcı isminin hemen altında Poste Restante ibaresi yer almaktadır; Postrestant alıcısı tarafından teslim alınıncaya kadar postayı bekleten servise verilen addır. Muhtemel ki zarf Paris’e döndüğünde üzerinde bu ifadeyi gören postane, zarfı postrestant servisinde bekletmiş ve zarfı yollayan Bayan Maurice Weiss de uzunca bir bekleyişten sonra zarfını gidip postaneden alıp, koleksiyonuna ilâve etmiştir. Bu döneme ilişkin bir özelliğe dikkat çekmek isteriz, 1950 sonlarına değin gerek idarî teşkilatımızın oluşumunda, gerekse mâlî yapılanmamızda Fransız etkisi çok fazladır. Bu durum kullanılan dil üzerinde de önemli bir etkiye sahip olmuştur. Bahsi geçen yıllarda ikinci lisan olarak Fransızca kullanılmıştır, “Par avionPostes Aériennes” bu zarfta görülen “Non Réclamé” gibi. Ancak İkinci dünya savaşının ardından ABD’nin dünya siyasetindeki etkisinin artmasıyla, Fransa avrupadaki hâkim rolünü kaybetmeye başlamıştır. Bu dönemle birlikte artık resmî yazılarda ikinci lisan gerektiği durumlarda Fransızca yerine İngilizce kullanılmaya başlanmıştır, par avion yerine air mail gibi.

Zarfın üzerinde yer alan ayrıntılar aşağıda resmedilmiştir.

3 Mart 1947

Paris – İstanbul

Paris-Roma-Atina-İstanbul-Ankara

Air France

Air France’ın 4.3.1947 tarihli Türkiye uçuşu Paris, Roma, Atina, güzergâhını izleyip İstanbul ve Ankara’ya ulaşmıştır. Zarfın varış noktası İstanbul’dur. 6.3.1947 tarihli “İSTANBUL 45” varış damgası ile yine aynı tarihli havalimanı kontrol damgaları zarfın arka yüzünde yer almaktadır.

24 Nisan 1947

Paris – Ankara

Air France

Retour yani Paris-Ankara-Paris gidiş dönüş yapmış taahhütlü zarf, 24.4.1947 Paris çıkış damgasıyla yolculuğuna başlamış ve arka yüzdeki 28.4.1947 “ANKARA 23” ve tarihi okunmayan kırmızı taahhüt kontrol merkezi damgasıyla Ankara varışını yapmış, ardından -alıcısı olmadığından- ön yüzdeki 9.5.1947 “ANKARA 27” çıkış damgasıyla tekrar Paris’e yönlendirilmiştir. Arka yüzdeki biri 17.5.1947 diğeri 16.5.1947 (veya 18.5.47 olabilir) iki farklı tarihli Paris varış damgasıyla Fransa’ya dönüş yapmıştır.

1930’ların başında sivil havacılığa damgasını vuran mali kriz 1933’te Fransız hava taşımacılığı endüstrisinin ilk büyük çaplı yeniden yapılandırılmasına neden olur ve bu tarihte dört Fransız havayolu şirketi Air Orient, Air Union, Société Générale de Transport Aérien (S.G.T.A.) ve C.I.D.N.A. birleşerek Société Centrale pour l’Exploitation de Lignes Aériennes (S.C.E.L.A.) adlı ortak bir havayolu şirketi kurarlar. Hemen takiben iflas eden Aéropostale adlı havayolu şirketinin varlıklarının devralınmasının ardından Ağustos 1933’te Air France olarak isim değiştirir. Air France, Paris-Le Bourget Havalimanı’nda 7 Ekim 1933’de resmen kurulur. Logo olarak da Air Orient adlı şirketin “kanatlı denizatı” logosu seçilir. Bu birleşme neticesinde 31 farklı model ve markadan oluşan 259 uçaklık geniş bir filo yapısı ortaya çıkar. Ancak bu filo tasfiye edilerek yerine Fransız uçaklarından oluşan bir filo kurulur. Bloch 220, Potez 62, Breguet Wibault 282 ve Dewoitine 338 Air France’ın kuruluş yıllarındaki başlıca uçaklarıdır. 1945’te ise Air France ve Fransız Posta Hizmetleri, Postale de Nuit’i (gece postası) kurmuşlardır. [1]

11 Kasım 1947

Rio De Janairo – İstanbul

İlk Uçuşu

PanAir do Brasil

Lockheed L-049 Constellation

Panair do Brasil 1945-1965 yılları arasında faaliyette bulunmuş, sadece Brezilya’nın değil Lâtin Amerika’nın en büyük uluslararası hava taşımacılık şirketidir. Amerikan PanAm Airways‘in bir iştirakidir. 22 Ekim 1929’da NYRBA (New York, Rio and Buenos Aires Line) do Brasil S.A. adı altında iç hatlar ve Amerika kıtasında seferler düzenleyen şirket 1945 yılından itibaren ilk Lockheed 049 Constellation uçağı ile uluslararası taşımacılığa başlamıştır. 1946’daki Recife, Dakar, Lizbon, Paris ve Londra uçuşlarının ardından 1947 yılında Kahire ve İstanbul ilk uçuşlarını gerçekleştirmiştir.

Yukarıdaki zarf da PanAir do Brasil’in İstanbul’a yaptığı ilk uçuşta taşınmıştır. Zarfın ön yüzünde 11.11.1947 Rio de Janairo çıkış damgası arka yüzünde ise 18.11.1947 şeklinde okuyabildiğimiz “İSTANBUL 106” varış damgası yer almaktadır. Zarfın ön yüzünde Süleymaniye Camisi resmi ve üzerinde “Correios E Telegrafos / 1. Voo da Panair do Brasil A Turquia” (Posta ve Telgraf / Brezilya Türkiye 1. Uçuş PanAir) yazmaktadır. Resimdeki uçak da 4 motorlu Lockheed 049 Constellation model uçaktır.

PanAir’in 11.11.1947 tarihli Rio de Janairo – İstanbul ilk uçuşu için hazırlanmış zarf üzeri görsel

________________________________

[1] http://www.museeairfrance.org/en/the-history-of-air-france

[*] Yazının görselinde yer alan uçak Panair do Brasil’e ait olup da Türkiye’ye uçmuş olan Lockheed 049 Constellation model uçaktır. https://www.planespotters.net/photo/308709/pp-pcb-panair-do-brasil-lockheed-l-049-constellation

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.