Koleksiyon Odası

15 Eylül 1955 – X. Milletlerarası Bizans Tetkikleri Kongresi

İsfila nr.1848-1851 – Pulko nr.1705-1708 – Michel nr.1444-1447 – Scott nr.1175-1178 – Pulhan nr.1637-1640

İsfila FDC nr.27

Serinin tirajı 100.000 adettir (İsfila, 2016:220). İlk gün tarihli özel posta damgası ile İstanbul Posta merkezinde 2.666 seri damgalanmıştır (Pulhan, 1973:405). Kamer zarfının tirajı ise 300 adettir (Kamer, 1969:44).

Kamer zarfında görülen dikilitaş, İstanbul’un Bizans imparatorluğu zamanında Hipodrom denilen bugünkü Sultanahmet meydanında yer alan dikilitaşlardan pembe granitten Büyük Theodosius sütunudur. Bu sütun MÖ 1500 yıllarında Helyopolis’te firavun III. Tutmesis tarafından Güneş Tanrısı Horus için yaptırılmıştır. Yüksekliği 18.74 m.’dir. Apostat devrinde Mısır’dan getirilmiş, Theodosius’un buyruğuyla 390’da şimdiki yerine dikilmiştir. Taşın dört yüzünde imparator Theodosius ve oğlu Arkadius’la ilgili resimlerle, firavun III. Tutmesis’in ününü, başarılarını ve kahramanlıklarını anlatan hiyeroglif yazılar görülmektedir. Sütun mermer bir tabana bağlı dört tunç ayak üzerine oturtulmuştur.

Bizans Tetkikleri Kongresi

Bizans devri sanatı, arkeoloji, tarih, filoloji ve edebiyat teoloji kolları üzerine çalışılan Bizans Tetkikleri Kongrelerinin onuncusu 1955 yılında ülkemizde gerçekleştirilmiştir. 20 Ülkeden 400’e yakın delegenin katıldığı kongre, 15 Eylül Perşembe günü saat 10:35’de İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi konferans salonunda yapılan bir törenle açılmıştır. Kongrenin ilk gününde sanat ve arkeoloji, tarih, edebiyat ve hukuk bölümleri faaliyete geçmiştir. Bavyera Akademisinden Prof. Dr. Dölger’in “Bizans ilimlerinin bibliyografisine dair muhtıra ve tetkikler”, Belgrad Akademisinden George Ostrogorski’nin “Osmanlı-Türk İmparatorluğu tâbiyetindeki Bizans”, İsviçre delegesi arkeoloji ve sanat tarihi profesörü A. Soloviev’in Rusya isminin Bizans dilinden gelmiş olduğunu anlatan tebliğleri dikkat çeken bildiriler arasında yer almıştır. [1] [2] Kongrenin takip eden günlerinde Sanat ve arkeoloji dalında İtalyan delegesi Bonicatti’nin “Vatikan kütüphanesinde bulunan Bizans minyatürleri” Türk delegesi Aurel Decei’nin “Türklerin fethinden önce Bizansta Müslümanların ibadet yerleri”, Ekrem Hakkı Ayverdi’nin “Bizanslılarda ve Türklerde mimarî unsurlar” konulu tebliğleri; edebiyat dalında yine Türk delegesi Esenkova’nın “Bizans dilinden Romenceye geçen kelimeler” konulu tebliğleri dikkat çeken bildiriler arasında yer almıştır. Kongrede sunulan bazı tebliğler üzerinde ise bilimsel münâkaşalar yaşanmıştır. Bunlardan bir tanesi kongrenin beşinci gününde Fransız delegesi Gregoris’in sunduğu “Bizans imparatorları ile X, XI ve XII inci asırlarda Papalar” konulu tebliğdir. Bir diğeri de kongrenin altıncı gününde tarih dalında Rus kadın delegesi Prof. Dr. Oudaltsova’nın sunduğu “Bizans ilimlerinin ana Problemleri ve Rusların tarih ilmi anlayışı” konulu tebliğdir. Oudaltsova’nın tebliğine Fransız, Bulgar ve Alman delegeler müdahalede bulunmuşlar ve bu tebliğde yer alan tezlerin çok kesin iddialar içerdiği, noksan olduğu ve çağdaş tarih bilimi anlayışına uygun olmadığı yönünde ağır eleştiriler getirmişlerdir. [3] [4]

Kongre 21 Eylül çarşamba günü sona ermiştir. Kongrede sunulan tebliğler Kongre Tertip Komitesi tarafından 1957 yılında çift lisân (Türkçe ve Fransızca) kitap olarak yayınlanmıştır.

________________________________

[1] “Bizans tetkikleri kongresi açıldı” Milliyet Gazetesi, 16 Eylül 1955, s. 1.
[2] “Bizans Tetkikleri Kongresi açıldı” Cumhuriyet Gazetesi, 16 Eylül 1955, s. 1, 3.
[3] “Bizans Tetkikleri Kongresi” Milliyet Gazetesi, 20 Eylül 1955, s. 3.
[4] “Bizans tetkikleri kongresi bu gün kapanıyor” Cumhuriyet Gazetesi, 21 Eylül 1955, s. 1, 5.