Koleksiyon Odası

Derler ki, koleksiyon parası bol aklı yok olanın işidir. Bende sanırım ikisi de yok, ama yine de koleksiyonlarla iç içeyim yıllardır, bu biraz da gönül işi. Çeşitli koleksiyon türleriyle geçen yılların ardından, biraz geç de olsa şunu fark ettim: “Koleksiyonun en güzeli bedava yapılanıdır”. Evet yanlış duymadınız, en iyi koleksiyon para harcamadan yapılanıdır; amaç bütçeyi sarsmadan bu keyfi tatmaksa eğer. Nasıl mı diyeceksiniz? Eğer koleksiyona meyliniz varsa, parasal kıymeti bulunmayan ama görselliği olan objeleri toplayabilirsiniz.

Örneğin, para koleksiyonu gibi müthiş bir servet gerektiren veya pul koleksiyonu gibi bütçenizi sarsan, ileri seviyelerde ise bütçenizin yetmediğini farkedeceğiniz koleksiyonlar yerine, şu küçük sevimli çay poşetlerini biriktirebilirsiniz; fevkalade hoş bir koleksiyon olur.

İş yerinde, dost sohbetlerinde, akraba ziyaretlerinde bunları ne kadar kolay toplayabileceğinizi bir düşünün. Sizi temin ederim, çevrenizdeki insanlardan çok fazla destek alacaksınız. İnsanların bu tip ilginç uğraşılara karşı şaşırtıcı ölçüde sempati beslediklerine defalarca şahit oldum. Deneyin görün. Çevrenizdeki pek çok kişi sizin için bu çay poşetlerini toplayıp biriktirecek, onları ziyarete gittiğinizde sizin için topladıklarını bir poşet içinde elinize tutuşturacaklardır.

Eğer çay poşeti ilginizi çekmedi ise kitabevlerinin reklam amaçlı hazırlattığı şu şirin, rengarenk kitap ayraçlarını biriktirebilirsiniz. Yaklaşık on sene aralıksız topladım, o kadar çok çeşit oldu ki, artık tasnifinde bile zorlanır oldum. Kitap ayracı koleksiyonu kulağınıza hoş geldiyse, özellikle okulların açıldığı dönemleri ve bilhassa kitap fuarlarını iyi takip etmenizi tavsiye ederim zirâ en bol çeşit bu dönemlerde çıkar.

Bir başka koleksiyon türü de telefon kartıdır. Yurt dışında uzunca yıllardır çok rağbet gören yaygın bir koleksiyon olmasına karşın ülkemizde emekleme safhasını yakın bir tarihte aşmış ve ancak belli bir seviyeye ulaşmıştır. Telefon kartı koleksiyonunda genel anlamda iki ayrı kategori söz konusudur. Bunlardan birincisi Türk Telekom’un çıkardığı ankesörlü telefonlarda kullanılan kartlar, ikincisi ise GSM operatörlerinin kontör yükleme kartlarıdır.

Bir koleksiyonun çok mükemmel olması gerekmez, bize hitap etmesi yeterlidir. Bir şeylerin koleksiyonunu yapmaya karar verdiğimizde genelde ilk yapılan iş gelişi güzel toplamak ve özenle saklamaya çalışmaktır. Biriktirdiğimiz şeylerin sayısı arttıkça tasnif yapma ihtiyacı ortaya çıkar, çünkü sayı o kadar artmıştır ki, evimizdeki eşyalar ya da kıyafetlerimiz gibi her birinin ait olduğu bir yer olması gerektiğini fark ederiz. İşte o zaman tasnif başlar, tasnif başladığında koleksiyon başlamış sayılır. Biriktirdiklerimizi konularına, tarih sırasına, markalarına, modellerine, ülkelerine vb. göre kategorize ederiz; böylece ‘neyi’ ‘neden’ ve ‘ne şekilde’ topluyor olduğumuzu fark etmiş ve biriktirdiklerimize bir anlam katmış, yani onları bir koleksiyona dönüştürmüş oluruz. Artık koleksiyon sahibiyiz. Hemen her koleksiyonun veya koleksiyonerin geçirdiği bu evre uzun süreli bir ilginin getirdiği doğal neticedir. Maksat biriktirdiğimiz objelerin göz zevkine hitap eden ve etüt yapmayı gerektiren bir meşgale olarak görülmesi ve tabiî bu uğraşıdan keyif alınmasıdır.

Geçtiğimiz yıllarda, koleksiyoncu çevreden bir büyüğümüzün elinde ilaç prospektüsleri gördüm; “nedir bunlar?” diye sormuş bulundum, hataydı aslında. Elbette koleksiyon niyetiyle toplanmıştı. Bir koleksiyoncudan başka ne beklenirdi ki? Epey bir süredir biriktiriyormuş da haberimiz yokmuş.

O günkü konumuz yeterince birikmiş olan ilaç prospektüslerinin artık tasnif edilmesi gerektiği ve bu tasnifin nasıl olacağıydı. İlk görüş ilaçların alfabetik sıraya göre dizilmesi şeklinde geldi, ama hemen defettik bu fikri zihnimizden, çünkü bu tarz basit bir tasnif koleksiyoncuya yakışmazdı. Hatta buna tasnif bile denmezdi. Koleksiyoncu etüt yapar, inceler. Aksi halde yapılan iş basit ve kaba bir yığıntıya dönüşür.

İkinci görüş daha mantıklıydı; ilaçlar, üretici firmalara göre tasnif edilebilirdi ama bu da pek cazip gelmedi zira ilacın ve konusu prospektüs olan koleksiyonun amacına aykırı idi bu metot. Bu tip bir tasnif işin ticarî boyutunu çok ön plâna çıkartırdı. Çünkü yapılmak istenen, ‘ilaç firmalarının’ prospektüslerini değil ‘ilaçların’ prospektüslerini toplamaktı. Bu haklı tespit neticesinde nihayet en doğru yöntem bulundu: İlaçları türlerine göre tasnif. Yani antibiyotikler, vitaminler vb..

Doğrusunu isterseniz çok ilgimi çekti; acaba başlasam mı, diye yaklaşık bir ay aklımı kurcaladı durdu bu yeni koleksiyon. Tabiî ne kadar dirensem nafile (dedim ya koleksiyon aklı yok olanın işi). Sonuçta ben de prospektüsçü oldum. Tabiî aile eşrafında yaşlı sayısı bol olması, koleksiyonum açısından büyük bir nimetti. Etrafa haber saldım. Kısa bir sürede bütün eş, dost, akraba hepsinden poşet poşet prospektüs akmaya başladı.

Demek istediğim koleksiyon genellikle bizlere yansıtıldığı üzere çok da zor bir iş değil, yeter ki biz yapmak isteyelim.

Bu verdiğim örnekler dışında kibrit kutusu, kalem, düğme, kazı kazan kartları, reklâm broşürleri, magnet, bardak altlığı, ıslak mendil, otobüs bileti, iskambil kâğıdı jokerleri ve aklınıza gelebilecek hemen her şey koleksiyona konu olabilir. Bu son belirttiklerim genellikle maliyetsiz olarak toplanan objelerdir. Maliyetsiz bir koleksiyon daha söylemek istiyorum. Çok üzerine düştüğüm bir koleksiyon değil ama bankalara yolum düştükçe, çeşitli bankacılık hizmetlerini ve kredi türlerini müşteriye sunan tanıtım broşürlerini topluyorum. Kimi zaman unutuyorum fakat dikkatimi her çektiğinde mutlaka her birinden en az ikişer tane alıyorum. Niye mi ikişer tane, belki birini daha bu koleksiyona başlatırım diye. Bu tip koleksiyon objeleri, potansiyel koleksiyonculara başlangıç hediyesi olarak verildiğinde çok cazip karşılanıyor; eğer kişinin koleksiyon yapma meyli varsa, bu bir isteklendirme aracı olabiliyor.

Herkese keyifli koleksiyonlar diliyorum.